Lichaamsgerichte traumatherapie
Wat je brein (soms) niet weet, kan je lichaam je vertellen
Wanneer spreek je van trauma?
Trauma is heel veel omvattend en er zijn vele verschillende soorten trauma. Dat maakt het een uitdaging om het compact te houden in de uitleg en beschrijving. Mocht het zo zijn dat je vragen / opmerkingen hebt over dit onderwerp of wil je een situatie aan mij voorleggen, dan nodig ik je hierbij graag uit om contact met mij op te nemen.
Het bijzondere is dat als je 10 verschillende mensen precies dezelfde heftige gebeurtenis mee laat maken, de kans reëel is dat deze 10 mensen allemaal anders uit de situatie komen van niet getraumatiseerd tot zeer ernstig en alles daartussen. Trauma kan zeer complex zijn en allerlei (on)zichtbare gevolgen hebben op fysiek en/of mentaal vlak. En wat alle trauma's gemeen hebben is dat ze met zorg, aandacht, zachtheid, rustig en met voorzichtigheid benaderd dienen te worden. Belangrijk is dat je niet direct het trauma in gaat zoals sommige behandel opties beweren. Wat dan een reële mogelijkheid is, is dat je her getraumatiseerd wordt. Dat is natuurlijk het laatste wat je wilt!
Bij het woord trauma zijn we al snel geneigd aan hele ernstige situaties te denken zoals, natuurrampen, hele ernstige ongelukken, een onverwacht heftig verlies, ernstig misbruik enz.. Dit kunnen ook zeker traumatische ervaringen zijn. Nu denk je misschien kunnen?! Hoezo kunnen?! Dat is toch gewoon zo dat het traumatisch is!
Trauma kan ook zitten in kleine dingen; zoals het overlijden van een huisdier, het omvallen met een kinderstoel, een (kleine) (chirurgische) ingreep of onderzoek bij een arts of in het ziekenhuis enz.
Heel kort samengevat is bij een heftige gebeurtenis ons natuurlijk systeem zo ingericht dat we kunnen vluchten of vechten in de situatie zoals die op dat moment is. Mocht het zo zijn dat we geen van beide kunnen, komen we in een zogenoemde freeze. Je bevriest als het ware en weet niet wat je moet doen. Vanuit de freeze kunnen we mogelijk een nieuwe poging doen om te vluchten of vechten en zo toch de heftige situatie aan kunnen waardoor je uit een trauma blijft. Pas wanneer dit niet lukt en je om welke reden dan ook een week of twee tot vier in de freeze blijft en je (kwaliteit van) leven veranderd ten opzichte van voor de heftige gebeurtenis spreken we van een trauma.
Trauma kan al ontstaan / voorkomen vanaf het moment van conceptie, tijdens de zwangerschap, de geboorte, in de vroege kinderjaren (vroegkinderlijk trauma), in de ontwikkeling tot volwassenen (ontwikkelingstrauma) tot aan de dood op late leeftijd. Trauma kan zelfs doorgegeven worden in het systeem van herkomst. Hoe dat werkt met het systeem kan je lezen bij systemisch werk / familieopstellingen.
Wanneer je een heftige situatie meemaakt doe je dat met je psyche en je fysieke lijf. Beide kunnen daarop reageren en ieder op een eigen manier.
Als wij kijken naar het psychische deel, kan het bijvoorbeeld zijn dat je je niet bewust bent dat je trauma bij je draagt. Dit heeft te maken met je overleefdeel. Dit deel in jou zorgt ervoor dat alles wat ook maar kan gaan lijken op de heftige situatie die je hebt meegemaakt voorkomen moet worden. Om dit te bereiken zal je (on)bewust dingen doen of laten, je gedrag veranderen en alles doen of laten om maar niet naar een mogelijke situatie terug te gaan zoals je die hebt meegemaakt op het moment dat jij je trauma op liep. Soms betekent dat ook dat het overleefdeel herinneringen blokkeert in je hoofd waardoor je het oprecht niet meer weet om je zo te beschermen. Of je doet er alles aan om de situatie te kunnen controleren om op die manier opnieuw een heftige situatie te voorkomen zoals je die eerder hebt meegemaakt.
Zoals gezegd maakt ook je fysieke lijf de heftige situatie mee. Deze onthoudt ook wat er is gebeurt. Dat noemen ze het lichaamsgeheugen. Het kan goed zijn dat het psychische geheugen geen weet heeft van wat het lichaamsgeheugen heeft opgeslagen.
Daar waar het hoofd dingen kan vervormen om maar bij de heftige situatie weg te blijven, zal het lijf niet liegen en je de weg kunnen wijzen als er sprake is van een trauma. Als je iets hebt meegemaakt waarbij je in de zogenoemde freeze terecht bent gekomen en er geen release komt, blijft je lijf dit opslaan. Tegelijk blijf je (on)bewust op alert staan. Dat betekent dat je (on)bewust de ruimte waar je bent screent, altijd kijkt waar een vluchtroute is (waar zit een deur of raam waar je uit kan bijvoorbeeld), je hebt (on)bewust spierspanning in je benen, zodat als er 'gevaar' dreigt je weg kan sprinten. Dit is heel vermoeiend voor het lijf. Zoals gezegd zolang er geen release heeft plaats gevonden blijf je in de freeze en in de alert stand. Dit kan heel lang goed gaan zonder gevolgen. Op een gegeven moment, gaat deze alertheid zich vast zetten in het lichaam en kunnen er verstoringen gaan ontstaan. Als deze maar lang genoeg blijven bestaan kan het zijn dat je hier zelfs lichamelijke klachten van kan krijgen. Op het moment dat je lichamelijke klachten ervaart en er geen directe medische oorzaak voor aan te wijzen is, kan het heel interessant zijn om eens verder op onderzoek uit te gaan en te onderzoeken of er mogelijk iets anders achter deze fysieke klachten zit.
Mijn werkwijze bij lichaamsgerichte trauma therapie
Wanneer alle delen zich veilig voelen kan het verhaal vertelt worden
Welkom met alles wat er is
In ons contact ben je welkom met alles wat er is. Misschien vind je het wel heel spannend om de diepte in te duiken en is er toch een verlangen om dat te doen. Misschien wil je eigenlijk wel heel erg hard weg rennen! Buitelen allerlei gedachten over elkaar heen en is het één chaos in je hoofd. Wat ook nog kan is dat je helemaal dicht slaat en geen contact kan maken. En zo zijn er nog vele varianten mogelijk.
Wanneer het over trauma kan gaan of zelfs gaat, vind ik het heel erg belangrijk om dit met gepaste aandacht te benaderen. Dit zal ik altijd doen vanuit rust, vanaf gepaste afstand of indien gewenst / of nodig in nabijheid, zonder verwachting en zonder oordeel. Jij geeft je grenzen aan en houdt zo de controle. Alles mag er zijn en is niet gek. Bijvoorbeeld de gedachte dat het je eigen schuld is en dat je hebt gekregen wat je hebt verdient, dat je er niet toe doet, dat je jezelf haat en zelfs de overweging of je dit leven nog wel wilt. Met welke gedacht of overtuiging je ook bekent bent of die speelt, alles mag er zijn en is welkom. Ik ben er en zal blijven en ik hoop de gedachten en overtuigingen te ontmoeten.
Veiligheid en hulpbronnen
Voordat we ook maar iets gaan doen, gaan we eerst samen kijken of er een klik tussen ons is, zodat we kunnen onderzoeken of er een basis is om aan veiligheid en vertrouwen te kunnen bouwen.
Om dit te onderzoeken beginnen we met een kennismakingsgesprek waarin we allebei de ruimte krijgen een beeld en gevoel te krijgen van elkaar. Na een periode (hoe lang die is spreken we samen af) bedenktijd maken we de keuze of we samen verder gaan of niet. De reden dat ik dit doe is omdat ik vind dat iemand een eerlijke kans verdient. Als de klik er niet is, zal de samenwerking mogelijk moeizaam verlopen en komen we niet op een punt van veiligheid die nodig is om naar de kwetsbare delen in te gaan. Dan zal de hulp die je zoekt niet voldoen en zal het een teleurstelling voor je zijn wat je mogelijk weerhoudt verder te kijken naar de juiste hulp of ondersteuning voor jou. Daarnaast staat voor mij voorop dat jij de beste zorg / begeleiding / hulp / coaching / therapie verdient die je nodig hebt. Als ik daarin tekort ga schieten, omdat mijn expertise daar bijvoorbeeld niet ligt, zal ik dit ook eerlijk aangeven zodat jij daarin een eerlijke keuze kan maken.
Als we besluiten samen verder te gaan, zal er een intake plaats vinden. Daarna gaan we verder met werken aan de basis. Het is van belang dat er echt vertrouwen is vanuit jou naar mij omdat we naar een (heel) kwetsbaar deel gaan in jou. Naast het vertrouwen gaan we werken aan de hulpbronnen die nodig zijn om je te helpen als we de kwetsbare delen in gaan. Een hulpbron kan van alles zijn. Een kledingstuk waar je je fijn in voelt, een heel fijn moment dat je je kan herinneren, een persoon en ook materiële zaken van je zelf zoals een knuffel, een beeldje een foto en ook in de ruimte waar we zijn kunnen allerlei dingen zijn waar je houvast aan hebt.
Pas als we dit allemaal goed hebben voorbereid gaan we rustig aan op pad en kijken we wat we tegen komen. Ook dit zullen we afgestemd gaan doen en niet vol het trauma in duiken. Regelmatig zijn we geneigd dit wel te doen met de gedachte; "als ik dan nu toch begonnen ben, dan duiken we er maar helemaal in." Hierbij is het van groot belang dit stap voor stap te doen om niet her getraumatiseerd te worden. En er is zelfs een reële kans dat we niet het trauma volledig in hoeven, omdat we in gesprek gaan met de verschillende delen in jou.
Werken met delen
Werken met delen klinkt misschien een beetje vreemd. Daarom leg ik het graag verder uit. Als we bij onszelf nagaan hoe vaak we zeggen dat we boos, verdrietig, blij en allerlei andere emoties zijn, komen we er waarschijnlijk achter dat we dit regelmatig zeggen. We hebben het dan over ons hele 'ik' persoon. Als je dan nog eens bewuster bij jezelf nagaat wat je echt voelt, kom je er waarschijnlijk achter dat je niet alleen die ene emotie voelt, maar dat er ook nog andere emoties of 'stemmetjes' voorbij komen.
Misschien herken je dat wel dat je in een situatie komt waarin het anders loopt dat je had gehoopt of verwacht. Een deel in jou is boos, een deel in jou is teleurgesteld, een deel in jou is misschien wel verdrietig en mogelijk heb je ook nog een stemmetje dat tegen je staat te roepen dat je een sukkel bent omdat je dit had kunnen verwachten of dat die wel wist dat je het niet goed kon doen. En misschien staat er nog wel een heel klein stemmetje ver op de achtergrond die je probeert te bereiken en fluistert, trek je niks aan van de stem(men) met de grote mond.
Al deze verschillende emoties en stemmetjes, zoals hierboven beschreven, die je tegelijkertijd ervaart zijn allemaal zogenoemde delen in jou die zich met alles wat er is meedoen en zich er (graag) mee bemoeien.
Als we het hebben over trauma zijn er 3 hoofdgroepen / -delen die we kunnen onderscheiden; namelijk het gezonde deel, het overleefdeel en het traumadeel. In alle 3 de groepen zitten ook weer de verschillende delen zoals hierboven beschreven.
Doordat je een heftige situatie hebt meegemaakt zijn er delen in jou aan de slag gegaan uit de overleefdelengroep die er alles aan zullen doen om te voorkomen dat je opnieuw een dergelijke situatie of emotie mee zal maken. Zij werken erg hard en er zullen regelmatig situaties zijn waarin zij te hard werken en andere delen uit het gezonde deel geen kans geven om ook een stem te krijgen. Dat kan er mede voor zorgen dat je in de zogenoemde freeze kan blijven zitten (zoals beschreven onder 'wanneer spreek je over trauma'). Daarom is het in gesprek gaan en werken met jouw delen voor mij de basis om vanuit te starten als we gaan kijken naar jouw symptomen en / of jouw trauma. Deze delen kunnen vaak al goed aangeven waarom zij doen wat ze doen en wat zij nodig hebben om een verandering aan te brengen.
Mocht je meer over alle delen in jezelf en hoe daarmee om te gaan willen weten kan ik je het boek 'Alle delen welkom' van Richard C. Schwartz aanbevelen. Iemand die haar levenswerk heeft gemaakt over al onze verschillende delen is Janine Fisher. Zij heeft ook mooie boeken geschreven die de moeite waard zijn om te lezen.
Contact
Mocht je na het lezen van deze pagina vragen hebben, nieuwsgierig geworden zijn, of zijn er misschien delen in jou die graag een stem willen krijgen of moegestreden delen die willen rusten en wil je hiermee of hierover in gesprek, dan nodig ik je graag uit om via het contactformulier contact met mij op te nemen en zal ik je spoedig een reactie geven op je bericht.